Lipiec, zwykle najcieplejszy miesiąc w roku, znaczony jest burzami i ulewnymi deszczami. W naturze wiele roślin już zawiązuje nasiona, ale jeszcze duża grupa rozpoczyna lub kontynuuje kwitnienie, między innymi kilka gatunków groszków.

Groszek leśny (Lathyrus sylvestris) preferuje skraje lasów, zarośla, suche murawy, przydroża na terenie całego kraju. Jest byliną o długich, pełzających kłączach. Pędy pokładające się lub pnące, od 60 cm do 2 m, a nawet 4 m długości. Łodygi są kanciaste i oskrzydlone. Wszystkie liście mają jedną parę listków z 3-5 równoległymi nerwami. Oś liścia jest wąsko oskrzydlona, zakończona wąsem czepnym. Kwiaty w kolorze od żółtozielonego do różowego, z czerwonawym lub sinym odcieniem. Jest to roślina ekspansywna, tworzy skłębione skupiska, wspinające się na wyższe byliny, jak również wspaniale rozmnaża się przez nasiona.

W kolekcji Flory Polski groszek leśny rośnie przy wzniesieniu z roślinami pienińskimi, od strony północnej, ale też w różnych innych miejscach.

Groszek bulwiasty (Lathyrus tuberosus) jest rośliną wieloletnią, pochodzi z Europy i Azji, w Polsce ma status archeofita czyli gatunku który przybył na ten teren przed czasem wielkich odkryć geograficznych (umownie przyjmuje się 1500 rok). Przypuszcza się, że rozpowszechnił się on równocześnie z uprawą zbóż w całej środkowej Europie, obecnie gatunek ten staje się coraz rzadszy. Nadal pojawia się jako chwast w uprawach, zasiedla miedze, ugory, przydroża, nasypy kolejowe, rowy, trawniki i zarośla. Łodyga ma długość od 30 do 100 cm, pokłada się lub wspina na podporach. Liście składają się z jednej pary listków o eliptycznym lub jajowatym kształcie. Oś liścia jest przedłużona w pojedynczy lub rozgałęziony wąs czepny. Kwiaty purpuroworóżowe są zebrane w kwiatostan składający się z 2 do 7 kwiatów. Okres kwitnienia przypada na czerwic i lipiec. Nazwa gatunkowa tego groszku pochodzi od bulwiastych zgrubień na korzeniach, które są bogate w skrobię i są jadalne, ale niewielkie rozmiary bulwek nie zachęcają do ich zbierania. 

W kolekcji flory Polski groszek bulwiasty rośnie przy górach z roślinami pienińskimi od strony południowej.

Groszek szerokolistny (Lathyrus latifolius) jest byliną, w Polsce ma niewiele stanowisk na terenie Niecki Nidziańskiej oraz na Górnym i Dolnym Śląsku. Objęty jest ścisłą ochrona prawną, a także ma status gatunku krytycznie zagrożonego. Łodyga tej rośliny jest płożąca lub podnosząca się i osiąga długość ponad 2 m, jest czworokanciasta i silnie oskrzydlona. Liście składają się z jednej pary eliptycznych listków, oś liścia zakończona jest rozgałęzionym wąsem. Przylistki są dość duże, co najmniej tak szerokie jak oskrzydlona łodyga. Kwiaty zebrane są w groniaste kwiatostany z 6 do 13 kwiatami. Korona kwiatu różowa z ciemniejszymi żyłkami. Kwitnienie przypada na lipiec i sierpień. Groszek szerokolistny w różnych formach barwnych, od białej do purpurowej jest często uprawiany w ogrodach.

W kolekcji flory Polski w uprawie znajdują się rośliny pochodzące z Garbu Pińczowskiego, można je zobaczyć na „rabacie słonecznej” naprzeciwko kolekcji roślin górskich.

 

Groszek łąkowy (Lathyrus pratensis) pospolicie występuje w całej Polsce, w górach aż po piętro kosodrzewiny, rośnie na łąkach, na pastwiskach i w zaroślach. Jest byliną o płożącej lub pnącej i rozgałęzionej łodydze dorastającej od 30 cm do 1 m długości. Liście są z jedną parą podłużnie lancetowatych, ostro zakończonych listków, a osią zakończoną wąsem. Kwiatostan składa się z od 5 do 10 kwiatów o słonecznie żółtej koronie. Kwitnie długo, bo zaczyna w czerwcu i kwitnące rośliny można jeszcze zobaczyć w końcu sierpnia.

W kolekcji flory Polski rośliny tego gatunku rosną w „Źródlisku” oraz na najwyższej górze przy stawie.

 

Groszek różnolistny (Lathyrus heterophyllus) Gatunek nie notowany w Polsce przez wiele lat i uznawany za wymarły. Ponownie odnaleziony w 2016 roku w północno-wschodniej Polsce. Na czerwonej liście z 2016 roku posiada kategorię gatunku krytycznie zagrożonego we florze Polski. Występuje rzadko, w lasach i zaroślach – głównie na szkieletowych glebach wapiennych, w miejscach widnych i częściowo ocienionych. Rośliny są okazałe, pędy dorastają nawet do 2 m długości, łodygi są kanciaste i szeroko oskrzydlone. Kwiatostan składa się z 3 do 8 kwiatów o intensywnie różowej barwie. W kolekcji rośnie od 1984 roku, sprowadzony został wtedy z Mazur i bardzo szybko zadomowił się w Ogrodzie. Bardzo dobrze rozmnaża się z nasion, a jego bardzo długi, słabo rozgałęziony system korzeniowy utrzymuje go w glebie przez wiele lat. Groszek różnolistny rośnie na „rabacie słonecznej” w okolicy kępy brzóz.

Groszek kosmatostrąkowy (Lathyrus hirsutus) spotkać można na leśnych polanach, wśród krzewów, na polach, przydrożach lub w miejscach ruderalnych. Nie jest jednak rośliną pospolicie występującą w Polsce. Jej stanowiska stwierdzono w Beskidzie Śląskim, na Śląsku, na Nizinie Śląskiej powyżej Wrocławia, w okolicy Gryfina oraz na Pojezierzu Mazurskim. Jest rośliną jednoroczną lub dwuletnią, której płożące i wspinające się pędy osiągają długość do 80 cm. Wszystkie liście mają tylko jedną parę listków, zakończoną wąsem czepnym. Listki są równowąskie, wydłużone, zaokrąglone i zakończone drobnym kończykiem. Kwiatostany składają się najczęściej z dwóch kwiatów, ale bywa też, że jest tylko jeden kwiat, albo trzy kwiaty, które są czerwonofioletowe, gdy przekwitają staja się niebieskofioletowe. Okres kwitnienia przypada od czerwca do sierpnia. W kolekcji flory Polski groszek kosmatostrąkowy rośnie przy chacie górskiej w grupie roślin ruderalnych czyli związanych z siedliskami silnie przekształconymi przez człowieka.

Groszek bezlistny (Lathyrus aphaca) przybył do Polski stosunkowo niedawno, bo w XX wieku z południowej i zachodniej Europy, obecnie zadomowił się na zachodzie kraju głównie na południu i północy. Groszek ten jest rośliną jednoroczną o wspinających się pędach długości 90 cm. Funkcję asymilacyjną u tego gatunku pełnią bardzo rozrośnięte przylistki, a właściwe liście zredukowane są do postaci wąsa czepnego. Kwiatostan na długiej szypule posiada jeden lub dwa kwiaty w kolorze żółtym, kwitnie długo, bo od maja do sierpnia. W kolekcji groszek bezlistny rośnie przy chacie górskiej.

Urocze kwitnące groszki towarzyszą nam od wczesnej wiosny do końca lata, każdy z nich jest inny i każdy ciekawy. Zapraszamy do poznawania groszków, jeszcze w lipcu i sierpniu w kolekcji flory Polski.

Anna Gasek