Wreszcie ukazała się książka, na którą świat botaników czekał od dawna – ilustrowana monografia o florze Tadżykistanu i obszarach przyległych autorstwa zespołu botaników…

prof. dr hab. Arkadiusz Nowak, dyrektor ds. naukowych PAN Ogrodu Botanicznego – CZRB w Powsinie

 

W ostatnich dniach ukazała się książka, na którą świat botaników czekał od dawna – ilustrowana monografia o florze Tadżykistanu i obszarach przyległych autorstwa zespołu botaników biorących udział przez ostatnie 15 lat w ekspedycjach badawczych w Azji Środkowej pod przewodnictwem prof. dra hab. Arkadiusza Nowaka i dra hab. Marcina Nobisa, prof. UJ.

„Illustrated flora of Tajikistan and Adjacent Areas” to unikalne dzieło o wyjątkowych walorach poznawczych, popularyzatorskich i edukacyjnych. Na prawie 800 stronach po raz pierwszy została przedstawiona synteza zróżnicowania syntaksonomicznego Tadżykistanu z opisanymi w ciągu ostatniej dekady 150 nowymi dla nauki zespołami roślinnymi. Główną częścią pracy jest katalog roślin obejmujący 1864 gatunki na ponad 4 tys. fotografii, w tym ok. 700 endemitów.

W minioną sobotę autorzy uroczyście wręczyli pierwsze egzemplarze osobom – instytucjom, które miały największy wpływ na jej powstanie. „Illustrated flora of Tajikistan and Adjacent Areas” odebrali: prezes Polskiej Akademii Nauk prof. dr hab. Jerzy Duszyński, wiceprezes PAN prof. dr hab. Romuald Zabielski, który szczególnie wspierał powstanie tego dzieła, dziekan Wydziału Biologii Uniwersytetu Jagiellońskiego dr hab. Joanna Zalewska-Gałosz, prof. UJ oraz prezes Polskiego Towarzystwa Botanicznego prof. dr hab. Anna Mikuła. Do wydania publikacji włączył się również Uniwersytet Opolski.

W Wydarzeniu „Botanicy w krainie tulipanów” wzięło udział wielu znakomitych gości. Poza wyżej wymienionymi oraz kilkunastoosobowym zespołem badawczym również przedstawiciele Uniwersytetu Opolskiego, w tym m.in. dyrektor Instytutu Biologii dr Miłosz Mazur, Warszawskiego – w tym m.in. dyrektor Instytutu Botaniki dr hab. Małgorzata Suska-Malawska, Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Ogrodu Botanicznego w Wojsławicach dr Małgorzata Gębala i dr Grzegorz Swach. Obecny był przewodniczący Rady Naukowej PAN Ogrodu Botanicznego prof. dr hab. Jerzy Puchalski oraz członkini Rady dr hab. Eleonora Gabryszewska, prof. IO.

Wydarzeniu towarzyszyły wykłady autorów monografii oraz Igora Strojeckiego – prawnuka Leona Barszczewskiego – przyrodnika i podróżnika, który w XIX w. „przecierał” w Azji Środkowej szlaki współczesnym botanikom, projekcja filmu „The Botanist”, złożenie kwiatów na grobie Leona Barszczewskiego na Cmentarzu Powązkowskim oraz uroczyste otwarcie plenerowej wystawy fotografii wykonanych przez członków zespołu badawczego „W krainie tulipanów” ukazującej piękno i różnorodność Azji Środkowej, której stepy i ziołorośla są ojczyzną tulipanów. To właśnie tam występuje dziko ok. 50 gatunków tych przepięknych roślin, które wraz ze złociami i innymi endemicznymi gatunkami stanowią jeden z ważniejszych walorów jednego z najcenniejszych obszarów światowej bioróżnorodności – Gór Azji Centralnej.

Na 40 planszach podziwiać możemy niezwykle bogatą mozaikę barw ziemi, kształtów formacji skalnych, wstęg rzek i potoków, szczelin wąwozów, wydm i piargów, także ludzi, całe wioski i otoczenie społeczne. Na kilkunastu zaś z nich zestawiono współczesne zdjęcia wykonane przez botaników z fotografiami zrobionymi przed 150 laty przez podróżnika Leona Barszczewskiego, który wędrował szlakami środkowej Azji, zbierając rośliny, badając lodowce, poszukując złóż kopalin i utrwalając na fotografii „utracony świat”, jak pisał o tych miejscach jego prawnuk Igor Strojecki.

Ale czy naprawdę utracony? Nasi badacze dowodzą, że Tadżykistan, Uzbekistan czy Pakistan to miejsca, w których jest jeszcze wiele do odkrycia, nie tylko w kwestiach roślinności. Z całą pewnością niezwykle interesujące byłoby podjęcie badań dotyczących funkcjonowania autochtonicznej ludności, której potrzebne jest uświadomienie na temat zagrożenia gatunków, które na co dzień wykorzystują – ale to już tematy dla kolejnych grup badaczy – etnografów i etnobotaników.

Botanicy w krainie tulipanów