Opiekun: mgr inż. Agnieszka Kościelak
Dane ogólne: liczba taksonów (gatunków i odmian): 2557
Powierzchnia: 60 tys. m2
Za początek istnienia Arboretum można przyjąć rok 1979, kiedy posadzono pierwsze grupy i szpalery drzew wg projektu dendrologa dr. inż. Andrzeja Marczewskiego.
Do największych jednorodnych kolekcji należą:
KOLEKCJA ROŚLIN MAGNOLIOWATYCH (jedna z największych w Polsce), gdzie zgromadzono 91 taksonów, głównie z rodzaju magnolia (Magnolia) 78 taksony i z rodzaju tulipanowiec (Liriodendron) – 13 taksonów.
Najwięcej zgromadzono odmian magnolia Soulange’a (Magnolia ´soulangeana) (fot. 1) – 16 odmian. Magnolia ta jest mieszańcem magnolii nagiej (Magnolia denudata) i magnolii purpurowej (Magnolia liliiflora) uzyskanym w 1820 roku przez francuskiego hodowcę, emerytowanego oficera kawalerii Soulange-Bodina w zakładach ogrodniczych we Fremont k. Paryża. Na świecie istnieje około 50 jej odmian o kwiatach dużych (10-15 cm długości), białych, różowych lub purpurowych, rozwijających się zazwyczaj pod koniec kwietnia, przed rozwojem liści. W kolekcji rosną również bardzo zróżnicowane pod względem barwy kwiatów – siewki magnolii gwiaździstej (Magnolia stellata) (fot. 2), naturalnie występującej w górach Japonii na Honsiu. Pachnące kwiaty tej magnolii rozwijają się czasami już w końcu marca lub na początku kwietnia. Tulipanowiec amerykański (Liriodendron tulipifera) (fot. 3) należący też do rodziny magnoliowatych (Magnoliaceae) dorasta w swojej ojczyźnie – Ameryce Północnej – do wys. 60 m. Ma oryginalne liście: cztery klapy ostrozakończone, z szeroklinowatym wcięciem na wierzchołku. Kwiaty przypominające kształtem tulipany rozwijają się w czerwcu. Płatki są żółtawozielone z pomarańczową plamką u nasady.
W KOLEKCJI ROŚLIN IGLASTYCH (fot. 4) zgromadzono 598 taksonów (gatunków i odmian) spośród 29 rodzajów. W środkowej części Arboretum, na zagonie otoczonym trawnikiem, rosną gatunki iglaste odznaczające się powolnym wzrostem i karłowym pokrojem. Wyeksponowano tam gatunki i odmiany jałowców (Juniperus), cisów (Taxus), żywotników (Thuja), cyprysików (Chamaecyparis), wyselekcjonowanych form kosodrzewiny (Pinus mugo) i świerków (Picea). Świerk biały ‘Conica’ (Picea glauca ‘Conica’) (fot. 5): karłowy, bardzo powoli rosnący świerk o stożkowatym pokroju, który został znaleziony w 1904 r. w górach koło jeziora Laggan w Kanadzie. Najstarsze znane okazy mają 4 m wysokości. W północnej części Arboretum rosną gatunki roślin iglastych, takie jak: jodła jednobarwna (kalifornijska) (Abies concolor) naturalnie występująca w południowo-zachodnich rejonach Ameryki Północnej, gdzie rośnie w górach do wys. 3300 m n.p.m. i dorasta do 60 m wysokości. Sosna czarna (Pinus nigra) zawdzięcza swą nazwę z powodu bardzo ciemnej, prawie czarnej kory. Występuje naturalnie w górach południowej Europy, Azji i północno-zachodniej Afryki, gdzie rośnie głównie na glebach wapiennych, ciepłych i suchych. Dorasta do 40 m wysokości. Jest to cenna sosna dla rejonów przemysłowych – bardzo wytrzymała na zanieczyszczenia powietrza. Świerk serbski (Picea omorika) znany w swojej ojczyźnie, czyli Serbii pod nazwą ,,Omorica”. Jest to relikt trzeciorzędowy i endemit mający bardzo mały zasięg występowania: na pograniczu Serbii z Bośnią i Hercegowiną. Rośnie tam na wapiennych górach Tara do wys. 1700 m n.p.m. Jodła koreańska (Abies koreana) (fot. 6) to jedna z najniższych jodeł (do ok. 18 m wys.), naturalnie występująca w górach południowej części Płw. Koreańskiego. Rośnie tam na wulkanicznym podłożu, powyżej 1000 m n.p.m. Zawiązuje dużo małych szyszek (4-7 cm długości) już przy wysokości 1 m. Szyszki przed dojrzeniem są fioletowe lub niebieskie. Na terenie Ogrodu występuje duża grupa miłorzębu dwuklapowego (Ginkgo biloba) (fot. 7), który jest gatunkiem reliktowym i endemicznym, niezwykle rzadkim w naturze – w południowo-wschodnich Chinach. Preparaty z jego liści i owoców mają ogromne znaczenie lecznicze.
W Ogrodzie zgromadzono również dużą populację metasekwoi chińskiej (Metasequoia glyptostroboides), reliktowego i endemicznego gatunku rosnącego naturalnie w trudno dostępnych obszarach środkowych Chin na wysokości 700-1350 m n.p.m. W pozostałych kolekcjach roślin drzewiastych najliczniej reprezentowane są następujące rodzaje roślin liściastych: klon (Acer) – 66 taksonów, m.in. klon japoński ‘Aconitifolium’ (Acer japonicum ‘Aconitifolium’) (fot. 8), buk (Fagus) – 25, hortensja (Hydrangea) – 47 oraz dąb (Quercus) – 41.
Bardzo ciekawym okazem jest krzew, endemit północnoamerykański franklinia amerykańska (Franklinia alatamaha) (fot. 9), który został znaleziony w 1765 r. w stanie naturalnym w Stanach Zjednoczonych, w stanie Georgia. Po 1790 roku już nie odnaleziony, zachowany tylko w uprawach (m.in. w ogrodach botanicznych, arboretach). Kwitnie na biało we wrześniu-październiku. Na krzewach rosnących w miejscach nasłonecznionych, liście przebarwiają się jesienią na czerwono.
W zachodniej części Arboretum pod okapem starych dębów szypułkowych rośnie Heptacodium miconioides – wysoki krzew liściasty, który po raz pierwszy został znaleziony w 1909 roku w zachodnich Chinach przez amerykańskiego podróżnika i „łowcę roślin” – Ernesta Wilsona. Wprowadzony do uprawy dopiero w 1980 r. przez Arnold Arboretum w Stanach Zjednoczonych.
Autorzy zdjęć: