W czasopiśmie Agronomy for Sustainable Development ukazała się właśnie publikacja naszych naukowców z Zakładu Botaniki Konserwatorskiej pt: “Pierwotny ogród: Tadżykistan jako hotspot bioróżnorodności dzikich krewnych uprawnych roślin jadalnych.” Publikacja ta jest pierwszym wykazem dziko rosnących przodków i krewniaków uprawnych roślin jadalnych (CWR) pochodzących z Tadżykistanu.

Gatunki CWR uznawane są obecnie za kluczowe dla poprawy produkcji rolnej i utrzymania zrównoważonych agroekosystemów. Ich naturalna selekcja w środowisku pozwala na zgromadzenie bogatego zestawu użytecznych cech, które mogą być wprowadzone do światowych upraw poprzez krzyżowanie z gatunkami obecnie dopuszczonymi do obrotu. Wraz z nadejściem antropogenicznych zmian klimatycznych i większej niestabilności ekosystemu, CWR prawdopodobnie okażą się krytycznym zasobem w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego w nowym tysiącleciu.

Góry Pamir, dolina rzeki Pandż oraz ziemie na wschód od Buchary i Samarkandy stanowiły niegdyś centralne skrzyżowanie nici Jedwabnego Szlaku biegnącego między Europą a Azją Wschodnią. Dzięki temu możliwy był swobodny przepływ ich lokalnych produktów do wszystkich części Starego Świata. Efekty tego widać obecnie w naszej diecie. To między innymi z regionu zamieszkiwanego przez współczesnych Tadżyków wywodzą się dzicy przodkowie takich roślin jak jabłko, czosnek, por, seler, kapar, orzech włoski, pistacja, migdał, soczewica, winogrono.

Niniejsza publikacja potwierdziła niespotykaną dotychczas na tak małym obszarze różnorodność dzikich krewniaków roślin użytkowych w liczbie 549 gatunków. Praca jednocześnie zwraca uwagę na wciąż obecne luki w badaniach dotyczących stopnia pokrewieństwa dzikich krewniaków roślin uprawnych z obecnymi w handlu odmianami warzyw i owoców oraz na zagrożenia wynikające z ich niewłaściwej ochrony.