e-mail anna.mikula@ob.pan.pl
tel. +48 22 648 38 56 w. 203
Problematyka badań:
Badania koncentrują się wokół indukcji i ekspresji somatycznej embriogenezy śledzonej na poziomie cyto-morfologiczno-proteomicznych przemian komórek eksplantatów pierwotnych. Badania prowadzone są w oparciu o kultury agarowe wybranych gatunków roślin nasiennych należących do rodzaju Gentiana oraz roślin zarodnikowych (paproci) z rodzaju Cyathea i Asplenium. Rozwinięty system kultur zawiesinowych goryczek pozwolił na zabezpieczenie i monitorowanie embriogenicznego potencjału przez wiele lat. Drugi obszar badawczy jest związany z wykorzystywaniem ciekłego azotu do długoterminowego przechowywania różnorodnego materiału roślinnego: agregatów zawiesinowych Gentiana spp, gametofitów zielnych i drzewiastych gatunków paproci, stożków wzrostu, zarodków somatycznych, zarodników. Zgłębiane problemy badawcze poszerzają wiedzę podstawową w zakresie: 1) roli prekultury w procedurze krioprezerwacji; 2) efektywności różnych metod krioprezerwacji w zabezpieczaniu żywotności różnorodnego materiału roślinnego; 3) odtwarzania kultur post-mrożeniowych; 4) cyto-morfologicznego zróżnicowania PEM-u i specyfiki kultury zawiesinowej na jej przeżywalność po krioprezerwacji; 5) wpływu krioprezerwacji na embriogeniczny potencjał; 6) zmian proteomicznych zachodzących pod wpływem kriotraktowania; 7) efektywności krioprezerwacji w zabezpieczaniu stabilności genetycznej.
- Kultury in vitro paproci oraz gatunków z rodzaju Gentiana;
- Regeneracja roślin drogą somatycznej embriogenezy w zawiesinach komórkowych oraz kulturach agarowych;
- Krioprezerwacja materiału roślinnego;
- Cyto-morfologiczna i proteomiczana analiza zmian zachodzących w reakcji na dehydratacyjne traktowanie materiału roślinnego w procedurze krioprezerwacji oraz w procesie somatycznej embriogenezy;
- Genetyczna stabilność materiału roślinnego po krioprzechowywaniu.
Wybrane publikacje:
- Tomiczak K., Mikuła A., Niedziela A., Wójcik-Lewandowska A., Domżalska L., Rybczyński J.J. 2019. Somatic embryogenesis in the family Gentianaceae and its biotechnological application. Front. Plant Sci. 10: 762. DOI:10.3389/fpls.2019.00762 (MNiSW=40, IF=4,106)
- Grzyb M., Mikuła A. 2019 Explant type and stress treatment determine the uni- and multicellular origin of somatic embryos in the tree fern Cyathea delgadii Sternb. Plant Cell Tiss Org Cult 136:221–230 https://doi.org/10.1007/s11240-018-1507-5
- Tomiczak K., Grzyb M., Rybczyński J.J., Mikuła A. 2018. Somatic Embryogenesis and Somatic Embryo Cryopreservation of the Tree-Fern Cyathea Delgadii Sternb.. In: Jain S., Gupta P. (eds) Step Wise Protocols for Somatic Embryogenesis of Important Woody Plants. Forestry Sciences, vol 85. Springer, Cham, pp 291-303. https://doi.org/10.1007/978-3-319-79087-9_23
- Mikuła A., Grzyb M., Tomiczak K., Rybczyński J.J. 2018. Experimental and practical application of fern somatic embryogenesis. In: Fernández H. (eds.) Current Advances in Fern Research. Springer, Cham pp 121-137 https://doi.org/10.1007/978-3-319-75103-0_6
- Rybczyński J.J., Tomiczak K., Grzyb M., Mikuła A. 2018. Morphogenic events in ferns: single and multicellular explants in vitro. In: Fernández H. (eds.) Current Advances in Fern Research. pp. 99-120 Springer, Cham https://doi.org/10.1007/978-3-319-75103-0_5
- Grzyb M., Kalandyk A., Mikuła A. 2018. Effect of TIBA, fluridone and salicylic acid on somatic embryogenesis and endogenous hormone and sugar contents in Cyathea delgadii Sternb. Acta Physiol Plant 40:1. https://doi.org/10.1007/s11738-017-2577-4
- Kulus D., Serocka M., Mikuła A. 2018. Effect of various preculture and osmotic dehydration conditions on cryopreservation efficiency and morphogenetic response of chrysanthemum shoot tips. Acta Scientiarum Polonorum ser Hortorum Cultus 17(1) 2018, 139–147. DOI 10.24326/asphc.2018.1.13
- Kulus D., Abratowska A., Mikuła A. 2018. Morphogenetic response of shoot tips to cryopreservation by encapsulation-dehydration in a solid mutant and periclinal chimeras of Chrysanthemum × grandiflorum /Ramat./ Kitam. Acta Physiol Plant 40:18 https://doi.org/10.1007/s11738-017-2593-4
- Kulus D., Mikuła A. 2017. Wpływ krioprezerwacji na ultrastrukturę komórek roślinnych oraz ich zdolność do dalszego rozwoju. Acta Sci. Pol., Biotechnologia 16 (1) 33-44
- Grzyb M., Kalandyk A., Waligórski P., Mikuła A. 2017. The content of endogenous hormones and sugars in the process of early somatic embryogenesis in the tree fern Cyathea delgadii Sternb. Plant Cell Tissue and Organ Culture 129:387-397 DOI 10.1007/s11240-017-1185-8
- Domżalska L., Kędracka-Krok S., Jankowska U., Grzyb M., Sobczak M., Rybczyński JJ., Mikuła A. 2017. Proteomic analysis of stipe explants reveals differentially expressed proteins involved in early direct somatic embryogenesis of the tree fern Cyathea delgadii Sternb. Plant Science 258:61-76 DOI 10.1016/j.plantsci.2017.01.017
- Kulus D., Mikuła A. 2016. Krioprezerwacja w zabezpieczaniu stabilności i aktywności fizjologicznej komórek roślinnych. Acta Sci. Pol., Biotechnologia 15 (4) 2016, 27-38.
- Domżalska L., Mikuła A., Rybczyński J.J., 2016. Protein extraction from Ca-alginate encapsulated plant material for comparative proteomic analysis. Protein Expression and Purification 126:55-61. doi: 10.1016/j.pep.2016.05.014
- Makowski D., Tomiczak K., Rybczyński J.J., Mikuła A. 2016. Integration of tissue culture and cryopreservation methods for propagation and conservation of the fern Osmunda regalis L. Acta Physiol Plant 38: 19. DOI 10.1007/s11738-015-2037-y
- Makowski D., Rybczyński J.J., Mikuła A. 2015. A simple way to overcome the recalcitrance of the water fern Ceratopteris thalictroides (L.) Brongn. to cryopreservation. Acta Soc Bot Pol 84(3): 385–388. DOI 10.5586/asbp.2015.032
- Mikuła A., Tomiczak K., Makowski D., Niedzielski M., Rybczyński J.J. 2015. The effect of moisture content and temperature on spore aging in Osmunda regalis. Acta Physiol Plant 37: 229. DOI: 10.1007/s11738-015-1985-6
- Mikuła A., Pożoga M., Grzyb M., Rybczyński J.J. 2015. An unique system of somatic embryogenesis in the tree fern Cyathea delgadii Sternb. – the importance of explant type, and physical and chemical factors. Plant Cell Tiss Org Cult 123: 467-478. DOI 10.1007/s11240-015-0850-z
- Tomiczak K., Mikuła A., Sliwinska E., Rybczyński J.J. 2015. Autotetraploid plant regeneration by indirect somatic embryogenesis from leaf mesophyll protoplasts of diploid Gentiana decumbens L.f. In Vitro Cell Dev Biol – Plant 51: 350-359. DOI 10.1007/s11627-015-9674-0
- Mikuła A., Pożoga M., Tomiczak K., Rybczyński J.J. 2015. Somatic embryogenesis in ferns: a new experimental system. Plant Cell Rep 34(5): 783-794. DOI: 10.1007/s00299-015-1741-9
- Tomiczak K., Mikuła A., Rybczyński J.J. 2015. Protoplast culture and somatic cell hybridization of gentians. In: Rybczyński J.J., Davey M., Mikuła A. (eds). The Gentianaceae – Volume 2: Biotechnology and Applications, Springer Berlin Heidelberg, pp 163-185
- Mikuła A., Tomizak K., Domżalska L., Rybczyński J.J. 2015. Cryopreservation of Gentianaceae: trends and applications. In: Rybczyński J.J., Davey M., Mikuła A. (eds). The Gentianaceae – Volume 2: Biotechnology and Applications, Springer Berlin Heidelberg, 267-286
- Rybczyński J.J., Davey M.R., Tomiczak K., Niedziela A., Mikuła A., 2015. Systems of plant regeneration in gentian in vitro cultures. In: Rybczyński J.J., Davey M., Mikuła A. (eds). The Gentianaceae – Volume 2. Biotechnology and Application. Springer Berlin Heidelberg, 1-44
- Mikuła A., Makowski D., Walters C., Rybczyński J.J. 2011. Exploration of cryo-methods to preserve tree and herbaceous fern gametophytes. In: Fernández H, Kumar A and Revilla MA (eds). Working with Ferns: Issues and Applications. Springer 173-192.
- Rybczyński J, Mikuła A 2011. Gametophyte culture and its application for vegetative propagation of tree ferns. In: Fernández H, Kumar A and Revilla MA (eds). Working with Ferns: Issues and Applications. Springer 135-148
- Mikuła A., Tomiczak K., Rybczyński J.J. 2011. Cryopreservation enhances embryogenic capacity of Gentiana cruciata (L.) suspension culture and maintains (epi)genetic uniformity of regenerants. Plant Cell Rep 30: 565-574. DOI 10.1007/s00299-010-0970-1
- Mikuła A., Tomiczak K., Wójcik A., Rybczyński J.J. 2011. Encapsulation-dehydratation method elevates embryogenesity of Gentiana kurroo cell suspension and carrying on genetic stability of its regenerants. Acta Horticulturae 908: 143-154
- Mikuła A., Jata K., Rybczyński J.J. 2009. Cryopreservation strategies for Cyathea australis (R. Br.) Domin. CryoLetters 30 (6): 429-439.
- Mikuła A, Olas M, Śliwińska E, Rybczyński JJ 2008. Cryopreservation by encapsulation of Gentiana spp. cell suspensions maintains re-growth, embryogenic competence and DNA content. CryoLetters 29: 409-418.
- Rybczyński J.J, Borkowska B., Fiuk A., Gawrońska H., Śliwińska E., Mikuła A. 2007. Effect of sucrose concentration on photosynthetic activity of in vitro cultures Gentiana kurroo (Royle) germlings. Acta Physiol Plant 29: 445-453.
- Mikuła A., Niedzielski M., Rybczyński J.J. 2006. The use of TTC reduction assay for assessment of Gentiana spp. cell suspension viability after cryopreservation. Acta Physiol Plant 28: 315-324.
- Mikuła A. 2006. Comparison of three techniques for cryopreservation and re-establishment of long-term Gentiana tibetica suspension culture. CryoLetters 27: 268-282.
- Mikuła A., Rybczyński J.J. 2006. Preliminary studies on cryopreservation and strategies of Cyathea australis gametophyte development in vitro. Botanical Guidebooks 29: 133-142.
- Rybczyński J.J., Karolkowska M., Kaczmarek Z., Mikuła A., Fiuk A. 2006. In vitro morphogenic events in culture of Lotus corniculatus seedling root explants. Acta Soc Bot Pol 3: 191-200.
- Mikuła A., Tykarska T., Kuraś M., Rybczyński J.J. 2005. Somatic embryogenesis of Gentiana cruciata (L.): histological and ultrastructural changes in seedling hypocotyl explant. In Vitro Cell Dev Biol – Plant 41: 686-694.
- Mikuła A., Tykarska T., Kuraś M. 2005. Ultrastructure of Gentiana tibetica proembryogenic cells before and after cooling treatments. CryoLetters 26: 367-378.
- Mikuła A, Fiuk A, Rybczyński JJ 2005. Induction, maintenance and preservation of embryogenic competence of Gentiana cruciata L. cultures. Acta Biol Crac Ser Bot 47/1: 227-236.
- Mikuła A.., Rybczyński J.J, Skierski J., Latkowska M.J., Fiuk A. 2005. Somatic embryogenesis of Gentiana genus IV: characterisation of Gentiana cruciata and Gentiana tibetica embryogenic cell suspensions. Hvoslef-Eide AK, Preis W (eds) in: Liquid culture systems for in vitro plant propagation. 345-358. Springer
- Mikuła A., Tykarska T., Zielińska M., Kuraś M.Rybczyński J.J. 2004. Ultrastructural changes in zygotic embryos of Gentiana punctata (L.) during callus formation and somatic embryogenesis. Acta Biol Crac Ser Bot 46:1-12.
- Mikuła A., Skierski J., Rybczyński J.J. 2002. Somatic embryogenesis of Gentiana genus. III. Characterisation of tree-year-old embryogenic suspension of Gentiana pannonica (Scop) originated from various seedling explants. Acta Physiol Plant 24: 311-322.
- Mikuła A., Tykarska T., Rybczyński J., Kuraś M. 2002. Ultrastructural analysis of initial stages of dedifferentiation of root explants of Gentiana cruciata seedlings. Acta Soc Bot Pol: 71 (4): 287-297.
- Mikuła A., Rybczyński J.J. 2001. Somatic embryogenesis of Gentiana genus I. The effect of the preculture treatment and primary explant origin on somatic embryogenesis of Gentiana cruciata (L.), G. pannonica (Scop.) and G. tibetica (King). Acta Physiol Plant 23: 15-25.
- Mikuła A, Rybczyński JJ, Tykarska T, Kuraś M 2001. Somatic embryogenesis of Gentiana genus II. Scanning and ultrastructural analysis of early stages of somatic embryogenesis in liquid medium. Biological Bulletin of Poznań (obecnie: Biological Letters) 38: 47-53.
- Mikuła A., Wesołowska M., Kapusta J., Skrzypczak L., Rybczyński J.J. 1996. Cytomorphological studies of somatic embryogenesis of Gentiana tibetica (King) and G. cruciata (L.). Acta Soc Bot Pol 65(1-2): 47-51.
- Kulus D, Abratowska A, Mikuła A 2018 Morphogenetic response of shoot tips to cryopreservation by encapsulation-dehydration in a solid mutant and periclinal chimeras of Chrysanthemum × grandiflorum /Ramat./ Kitam. Acta Physiol Plant 40:18 TUTAJ.
- Grzyb M., Kalandyk A., Mikuła A. 2018 Effect of TIBA, fluridone and salicylic acid on somatic embryogenesis and endogenous hormone and sugar contents in Cyathea delgadii Sternb. Acta Physiol Plant 40:1 TUTAJ.
- Mikuła a., Tomaszewicz W., Dziurka M., Kaźmierczak A. Grzyb M., Sobczak M., Zdańkowski P., Rybczyński J. 2021. The origin of the Cyathea delgadii Sternb. somatic embryo is determined by developmental state of donar tissue and mutual balance of selected metabolites. Cells 10, 1388, 1-28. doi.org/10.3390/cells 100611388
Wybrane artykuły przeglądowe
- Mikuła A., Makowski D., Tomiczak K., Rybczyński J.J. 2013. Kultury in vitro i krioprezerwacja w zachowaniu różnorodności roślin – standardy dla banku genów. Polish Journal of Agronomy. 14:3-17.
- Mikuła A., Makowski D., Rybczyński J.J. 2013. Ways of improvement of plant material survival in cryopreservation procedure. In: Pukacki P.M., Pukacka S. (eds) 18th Cold Hardiness Seminar in Poland. 23-29.
- Mikuła A. 2010. Krioprezerwacja w zabezpieczaniu (epi)genetycznej stabilności materiału roślinnego. Biotechnologia 2(89): 23-37.
- Mikuła A. 2008. Krioprezerwacja jako metoda zachowania zdolności życiowych komórek i tkanek roślinnych. Biotechnologia 2(81): 41-57.
- Mikuła A., Rybczyński J.J. 2006. Krioprezerwacja narzędziem długoterminowego przechowywania komórek, tkanek i organów pochodzących z kultur in vitro. Biotechnologia 4(75): 145-163.
- Mikuła A., Rybczyński J.J. 2003. Krioprezerwacja zawiesin komórkowych wybranych gatunków z rodzaju Gentiana. Biotechnologia 3(62): 39-51.
- Rybczyński J.J., Mikuła A. 2000. Zdolności morfogenetyczne komórek i ich genetyczne uwarunkowania. Biotechnologia 2(49): 41-53.
- Mikuła A., Rybczyński J.J. 1999. Aktualny stan badań w zakresie biotechnologii roślin z rodzaju Gentiana. Biotechnologia 4(47): 1-16.
- Rybczyński JJ, Mikuła A 2006. Engangement of biotechnology in the protection of threatened plant species in Poland. Biodiv. Res. Conserv. 3-4: 361-368.
- Rybczyński J.J., Mikuła A., Fiuk A. 2004. Endangered species – model plants for experimental botany and biotechnology. Bulletin of Botanical Gardens. 13: 59-63.
Redakcja książek
- Rybczyński J.J., Davey M., Mikuła A. (eds). 2014. The Gentianaceae. Characterization and ecology. Volume 1. Springer Heidelberg New York Dordrecht London, pp 1-329.
- Rybczyński J.J., Davey M., Mikuła A. (eds). 2015. The Gentianaceae. Biotechnology and Application. Vol. 2. Springer, Heidelberg, New York, Dordrecht, London pp 1-452.
Inne formy działalności
a. dydaktyka
- wykłady i ćwiczenia laboratoryjne dla doktorantów interdyscyplinarnych studiów doktoranckich pt. „Program doskonalenia dydaktyki SGGW w dziedzinie pozyskiwania surowców roślinnych dla energetyki w kontekście celów Strategii Europa 2020” POKL.04.03.00-00-042/12-00; SGGW, Wydział Technologii Drewna, marzec 2014 – lipiec 2015, Warszawa
- coroczna opieka nad wakacyjnymi praktykami zawodowymi studentów i stażystów SGGW i UW – Pracownia Biotechnologii Roślin PAN OB-CZRB, Warszawa
- działalność organizacyjna
- Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego XIV Ogólnopolskiej Konferencji Kultur In Vitro i Biotechnologii Roślin „Strukturalne, fizjologiczne i molekularne podstawy różnicowania roślin”, 14-17 września 2015, Poznań
- Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego XIII Ogólnopolskiej Konferencji Kultur In Vitro i Biotechnologii Roślin „Komórka roślinna obiektem manipulacji genetycznych i fizjologicznych”, 24-27 września 2012, Rogów
- Sekretarz Rady Naukowej Polskiej Akademii Nauk Ogrodu Botanicznego CZRB w Powsinie (2015-2018)
- Członek Rady Naukowej Polskiej Akademii Nauk Ogrodu Botanicznego CZRB w Powsinie (2007-2014; 1999-2002)
- Skarbnik Polskiego Towarzystwa Botanicznego (2010-2016)
- Sekretarz Generalny PTB (2004-2010)
- Członek Zarządu Sekcji Pteridologicznej PTB (2010-2013)
- Członek Polskiego Towarzystwa Botanicznego
- działalność popularyzacyjna
- Wykład „Ciekły azot i kultury in vitro drogą do wieczności” w ramach Wszechnicy Ogrodu „Biotechnologia w służbie ochrony różnorodności roślin”, Festiwal Ogrodowy PAN Ogrodu Botanicznego – CZRB w Powsinie, 21 maja 2015, Warszawa-Powsin