Prof. Arkadiusz Nowak

12 grudnia 2019 roku, pracujący w naszym Ogrodzie na stanowisku kierownika Zakładu Biologii Konserwatorskiej Roślin oraz pełniący funkcję z-cy dyrektora ds. naukowych Arkadiusz Nowak odebrał z rąk Prezydenta Andrzeja Dudy nominację profesorską, zostając jednocześnie pierwszym tytularnym biologiem – absolwentem Uniwersytetu Opolskiego. Prof. Arkadiusz Nowak jest absolwentem kierunku Ochrona i Kształtowanie Środowiska. Pracę naukową zaczynał jako genetyk w Instytucie Ochrony Środowiska UO. W latach 1996-2001 dzięki zaangażowaniu ówczesnego Wojewody Opolskiego, Ryszarda Zembaczyńskiego, jako Wojewódzki Konserwator Przyrody, istotnie rozbudował system obszarów chronionych regionu, tworząc 16 nowych rezerwatów przyrody, Stobrawski Park Krajobrazowy, wiele użytków ekologicznych, zespołów przyrodniczo-krajobrazowych i innych form ochrony przyrody. Położył podwaliny pod wojewódzki system Natura 2000, wraz z biologami Uniwersytetu Opolskiego zinwentaryzował potencjalne ostoje siedliskowe i ptasie. W tym czasie głębiej zainteresował się florą województwa; kwiaty od młodości zwracały uwagę prof. Nowaka, co wyrażało się głównie w motywach jego rękodzieł i na fotografiach. W 2000 roku na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Wrocławskiego obronił pracę doktorską pt. „Charakterystyka sozoflorystyczna województwa opolskiego”. Ten fakt skłonił go do powrotu na uczelnię i dzięki przychylności prof. Krystyny Boreckiej mógł wesprzeć zespół Katedry Monitoringu i Planowania Przestrzennego. 

Prof. Arkadiusz Nowak w towarzystwie prezesa PAN, prof. Jerzego Duszyńskiego

W roku 2012 prof. Nowak uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy „Rośliny ustępujące i rzadkie w siedliskach antropogenicznych Śląska” obronionej na Wydziale Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Od tego czasu jego aktywność badawcza przeniosła się głównie poza Polskę. Podjął badania syntaksonomiczne, taksonomiczne i florystyczne w Środkowej Azji, głównie w Tadżykistanie, Kirgistanie i Uzbekistanie, organizując ponad 30 ekspedycji naukowych. Za wkład w poznanie roślinności Środkowej Azji został uhonorowany Medalem Polskiego Towarzystwa Botanicznego im. Prof. Władysława Szafera – najważniejszą nagrodą w środowisku botanicznym Polski. Prowadzi także badania zróżnicowania roślinności pól ryżowych w Gruzji, Nepalu, Tajlandii, Filipinach, Kambodży, Malezji, Indonezji, Sri Lance, Argentynie, Brazylii i Chinach. Od 2017 roku prof. Nowak pracuje w PAN Ogrodzie Botanicznym – Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej w Powsinie, pełniąc funkcję zastępcy dyrektora ds. naukowych.

Profesor Nowak jest autorem ponad 300 prac naukowych, w tym ok. 90 indeksowanych w bazie Web of Science, 22 monografii naukowych i popularnonaukowych. Publikował w wiodących ekologicznych i botanicznych periodykach, takich jak np. „Ecology”, „Journal of Biogeography”, „Land Degradation & Development”, „Journal of Vegetation Science”, „Applied Vegetation Science”, „Ecological Indicators, Journal of Missouri Botanical Garden”. Został zaproszony do prestiżowych projektów wydawniczych, w tym „Encyclopedia of the World’s Biomes Elseviera”. Opisał ok. 150 typów roślinności oraz kilkanaście taksonów, głównie z rodzaju Stipa. Był kierownikiem lub wykonawcą wielu grantów, w tym NCN i NCBiR. Obecnie prowadzi grant NCN poświęcony badaniu podziemnej różnorodności roślin pt. „Jaka jest prawdziwa różnorodność środkowoeuropejskich traworośli – analiza podziemnych elementów zbiorowisk roślinnych metodą metabarkodingu wielu loci”. Od lat współpracuje z sektorem gospodarczym, w tym Heidelberg Cement S.A (m.in. pełni funkcję przewodniczącego jury konkursu Quarry Life Award), Cementownią Odra S.A., Elektrownią Opole i wieloma innymi. Ceni sobie współpracę z samorządami różnych szczebli. Prof. Nowak w 2010 roku rozpoczął starania o rewitalizację Królewskiej Akademii Pomologicznej w Prószkowie, jest głównym twórcą projektu „Międzynarodowe Centrum Badawczo-Rozwojowe Uniwersytetu Opolskiego na rzecz rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego – Rewitalizacja Królewskiej Akademii Nauk w Prószkowie”, którego celem jest m.in. odbudowa znaczenia nauk biologicznych i ogrodniczych w regionie oraz poprawa warunków pracy biologów UO.

Poza zawodową pasją Prof. Arkadiusza Nowaka są góry i świat pionu. Jest pierwszym zdobywcą „Korony Europy” – wszystkich najwyższych szczytów państw europejskich od Burrigplatz (Luksemburg) do Elbrusu (Rosja).