Nadchodzi wczesna jesień. Coraz mniej roślin cieszy nasze oczy uroczymi kwiatami, ale zaczyna się za to czas owocowania. Wiele gatunków roślin ma bardzo ciekawe i charakterystyczne owoce, więc warto się im przyjrzeć.

Czermień błotna (Calla palustris) to roślina o nietuzinkowym wizualnie owocostanie, który poprzedza równie niebanalny kwiatostan. Rośliny mają mięsiste, sercowate liście, umieszczone na długich ogonkach, wyrastające z długiego płożącego się kłącza. W ciągu sezonu wegetacyjnego kłącze szybko rośnie i rośliny potrafią zająć nawet spory teren. Od maja do lipca spomiędzy żywo zielonych liści wychylają się niepozorne kwiatostany w formie kolby długości 2-3 cm. Kwiatostan otoczony jest bardziej ozdobną pochwą zwaną spatha czyli wyróżniającym się liściem podkwiatostanowym, w kolorze białym. Ten typ kwiatostanu możemy obserwować również u innych roślin z rodzimy obrazkowatych (Araceae), np. anturium, czy dziwidło. Po przekwitnięciu zaczynają tworzyć się owoce, są to intensywnie czerwone jagody zebrane w kolbowaty owocostan.

Czermień błotną w naturalnym środowisku możemy zobaczyć na torfowiskach przejściowych, w okrajkach torfowisk wysokich, rzadziej na torfowiskach niskich, a także na brzegach kwaśnych zbiorników wodnych, w tym okresowo wysychających. Wymaga podłoża mokrego, błotnistego i często jest to pło torfowcowe, czyli kożuch roślin torfowiskowych zarastający powierzchnię jeziora. Rośnie także w mszystych turzycowiskach, zaroślach wierzbowych, również w bagiennych brzezinach i olsach torfowcowych. W optymalnych warunkach może być gatunkiem bardzo ekspansywnym i wówczas pełni istotną rolę w  lądowaceniu (zarastaniu) takich akwenów. Najlepiej rośnie w umiarkowanym świetle i półcieniu, ale toleruje też bardziej słoneczne stanowiska. Preferuje siedliska umiarkowanie ubogie (mezotroficzne) i umiarkowanie kwaśne.

Gatunek wykazuje właściwości trujące, zawiera alkaloid aroinę i kryształy szczawianu wapnia powodujące bolesne pieczenie oraz stan zapalny warg, języka, gardła, a po spożyciu w większych ilościach może wywołać biegunkę (także krwawą) i paraliż. Kontakt soku rośliny ze skórą wywołuje silne podrażnienie miejscowe lub ogólne. W wyniku obrzęków może wystąpić duszność. Także przy kontakcie z oczami występuje obrzęk, pieczenie i łzawienie. W praktyce nie wygląda to tak dramatycznie, ponieważ, pracując w Ogrodzie z tą rośliną nigdy nie spotkałam się z objawami podrażnień skóry czy oczu.  Do zatruć dochodzi najczęściej w przypadku dzieci spożywających atrakcyjne wizualnie, czerwone jagody. Czermienią zatruć się może także bydło i konie, zwłaszcza podczas suchego lata, gdy zwierzęta mogą dostać się w głąb bagien i skusić soczystymi liśćmi czermieni. Objawy zatrucia to zwykle niepokój, ślinotok, drżenie, słabe i przyśpieszone tętno, śmierć może nastąpić bardzo szybko. Jednak dla wielu gatunków zwierząt czermień jest rośliną jadalną np.  dla ślimaków błotniarki stawowej i zatoczka rogowego, zjada ją też ryba amur, oraz ssaki, bóbr, karczownik ziemnowodny i piżmak. Owoce są bardzo chętnie zjadane przez ptaki kaczkowate. Niedźwiedzie brunatne, po przebudzeniu ze snu zimowego, zjadają kłącza czermieni błotnej w celu pobudzenia układu pokarmowego do wypróżnienia.

Obecnie czermień błotna zwana też potocznie czerwienią błotną albo wodną wszą, należy do monotypowego, czyli jednogatunkowego rodzaju czermień (Calla), którego zasięg geograficzny obejmuje obszar od Europy Środkowej i Wschodniej po wschodnią Azję, a także Amerykę Północną, w Polsce pospolity na terenie całego kraju. We wcześniejszej nomenklaturze do rodzaju Calla zaliczano też inne obecnie rodzaje jak na przykład ozdobne, afrykańskie rośliny zaliczane teraz do rodzaju Cantedeskia (Zantedeschia), zwane potocznie kaliami i nawet trochę podobne do rodzimej czermieni, a na pewno bardziej znane, dawniej jako rośliny pogrzebowe, a obecnie wręcz przeciwnie, chętnie stosowane w elementach ślubnych.

Czermień błotną można zobaczyć w naszym Ogrodzie w kolekcji flory Polski, w części zwanej „Źródliskiem”, we wrześniu i październiku można będzie obserwować dojrzewające owoce tej rośliny.

Anna Gasek