Są małe, ale niezastąpione! Żądlą boleśniej od os, ale i tak je kochamy! Tworzą totalitarne superpaństwo, musimy jednak z nimi współpracować! Mowa oczywiście o pszczołach miodnych Apis mellifera. 20 maja obchodzimy obchodzony jest Światowy Dzień Pszczół, ustanowiony przez ONZ, a 8 sierpnia celebruje się w Polsce krajowy Wielki Dzień Pszczół.

Ogrody botaniczne to doskonałe miejsca na akcje edukacyjne poświęcone tym brązowym błonkówkom oraz ich dzikim krewniakom: kudłatym trzmielom oraz niezliczonym gatunkom pszczół samotnych (samotnic). Około 85-90 procent gatunków roślin okrytonasiennych zapylanych jest przez insekty, zwłaszcza w naszym klimacie. Pszczołowate to rodzina szczególnie mocno zależna od roślin, albowiem ich larwy odżywiają się pyłkiem kwiatów, a postaci dorosłe nektarem, rzadziej spadzią lub rosą miodową. Dla porównania czerwie os i szerszeni karmione są pokarmem zwierzęcym; gąsienice motyli żerują na zielonych częściach roślin (rzadziej napastują mrówki np. modraszki); a czerwie bzygowatych Syrphidae (muchówek udających osy) bywają mułożerne bądź drapieżne (wtedy też bardzo się przydają na polu i w ogrodzie, tępiąc mszyce). Stadia dorosłe bzygowatych bywają równie dobrymi zapylaczami jak pszczoły, nawet na plantacjach cebuli, marchwi czy rzepaku.

Nie tylko w Dzień Pszczół zapraszamy pszczelarzy, demonstrujących całe roje w przeszklonych ulach, nie wspominając już o miodzie, wosku i propolisie do nabycia. Nasza ścieżka edukacyjna pt. „Od katalpy do ambrowca po liściach tulipanowca: rośliny północnoamerykańskie” prezentuje późne (jesienne) pożytki pszczele jak rożnik przerośnięty Silphium perfoliatum. Kolekcja bylin obfituje w uliki, czyli domki dla dzikich gatunków pszczół samotnych jak murarki, porobnice czy chronione w Polsce zadrzechnie. Owadzich hotelików nie brak w Kolekcji flory Polski, chociażby u powały na domku góralskim koło sztucznej „połoniny bieszczadzkiej” – to idealne miejsce, by zademonstrować wielostronne więzy łączące mszyce z mrówkami i pszczołami (pozyskującymi z mszyc spadź).

Tablica edukacyjna obok sakur na polanie obok oranżerii pozwala nauczyć się samodzielnego rozpoznawania pszczoły miodnej, trzmiela oraz ich samotnych kuzynek: murarki i pszczolinki. Przekazuje też podstawowe zalecenia dla przyjaciół pszczół: zrezygnować z pestycydów niebezpiecznych dla błonkówek (jak neonikotynoidy), nie wypalać na przedwiośniu traw, w miarę możności zostawiać w ogrodzie „dziki zakątek” dla owadów, tudzież zakładać uliki.

Adam Kapler