- Rodzina: wawrzynkowate (wilczypieprzowate) – Thymelaeaceae
- Synonimy:
- Nazwy zwyczajowe:
- Ochrona i zagrożenie: obecnie częściowo chroniony (do 2014 r. był chroniony ściśle). Pod ochroną nieprzerwanie od 1946 r. Zagrożenia dla tego gatunku to: zastępowanie lasów liściastych monokulturami sosny i świerka, wykopywanie kwitnących roślin w celach dekoracyjnych, cięcie i łamanie gałęzi. Stanowiska wawrzynka wilczełyko znaleźć można w wielu parkach narodowych, krajobrazowych czy rezerwatach.
- Występowanie na świecie: Europa, Azja Mniejsza, Kaukaz, Ałtaj i zach. Syberia. Przeniesiony do USA, gdzie stał się miejscami rośliną inwazyjną.
- Występowanie w Polsce: na terenie całego kraju, ale rzadko i na rozproszonych stanowiskach. Dzięki skutecznej ochronie odzyskał część dawnych miejsc występowania.
- Siedliska: cieniste lasy liściaste (grądy i buczyny), gleby żyzne, próchniczne
- Charakterystyka ogólna: wyprostowany krzew do 1,5 m wysokości, słabo rozgałęziający się.
- Liście: sezonowe, szarawo lub jasno zielone, całobrzegie, nagie, cienkie i wąskie długości do 8 cm, skupione w górnej części pędów. Wyrastają po opadnięciu kwiatów.
- Kwiaty: jaskrawo różowe (u form albinotycznych np.: ‘Alba’, ‘Alba Plena’, ‘Bowles Light’ wyjątkowo białe lub żółte), wyrastają bezpośrednio z pędów (zjawisko kauliflorii, typowe dla roślin tropikalnych np.: kakaowca i judaszowca, bardzo rzadkie w środkowo-europejskiej florze). W ciepłe zimy kwitnie już w styczniu-lutym, zwykle luty-kwiecień. Ważne źródło nektaru i pyłku na przedwiośniu dla trzmieli i motyli cytrynków oraz rusałek.
- Owoce: jaskrawo czerwone pestkowce (u ww. form albinotycznych wyjątkowo białe lub żółte), trujące dla ludzi! Chętnie zjadane przez ptaki, zwłaszcza pokrzewki, drozdy, rudziki, pliszki, grubodzioby, dzwońce, jarząbki.
- Własności trujące: cała roślina, zwłaszcza liście i owoce obfituje w palące i silnie trujące glikozydy mezereinę oraz dafninę. Ma słodko-cierpki smak. Od razu po zjedzeniu owoców lub żuciu liści drętwieją i puchną wargi, pieką język, krtań i twarz, pojawia się chrypka i ślinotok, traci się głos. Dalszymi objawami zatrucia wawrzynkiem wilczełyko są silne migreny i bóle brzucha, krwawe rozwolnienie, wymioty, skurcze i majaki. Bezpośrednią przyczyną zgonu jest ustanie krążenia.
- Wykorzystanie: z uwagi na wielkie walory dekoracyjne, tak na przedwiośniu jak wczesnym latem, wysoką mrozoodporność, znaczną cienioznośność, średnie rozmiary oraz wolny wzrost doskonale prezentuje się w małych ogrodach. Wadami tego krzewu są jego własności trujące oraz kłopoty z cięciem i przesadzaniem.
- Ciekawostki: obok leszczyny najwcześniej kwitnący polski krzew. W przeszłości stosowany zewnętrznie, jako niezwykle mocny środek drażniący i rozgrzewający, do zwalczania reumatyzmu, zbierania wrzodów i jako afrodyzjak zamiast drogiej „hiszpańskiej muchy”. Przedawkowanie prowadziło do powstawania pęcherzy i oparzeń. Określenie „wilczy” w nazwie gatunkowej odnosi się do jego silnie trujących i parzących właściwości owoców, tudzież do łatwości przedawkowania lekarstw. Nazwa wilczełyko może pochodzić stąd, że według Kluka (1805): „…sześcioma jagodami wilka otruć można.”