Opracowaliśmy prostą i efektywną metodę namnażania in vitro i kriokonserwacji zanokcicy klinowatej (Asplenium cuneifolium Viz.) – zagrożonego gatunku paproci serpentynitowej

Pod koniec maja 2023 w czasopiśmie Plant Cell, Tissue and Organ Culture (PCTOC) ukazała się publikacja naukowa Zespołu Biotechnologii i Mikropropagacji Roślin, w której opisano kompletną procedurę namnażania w kulturze in vitro oraz przechowywania w ciekłym azocie jednej z najrzadszych krajowych paproci – zanokcicy klinowatej (Asplenium cuneifolium Viz.), występującej tylko na skałach serpentynitowych Dolnego Śląska. Nasi biotechnolodzy pokazali, że zarodniki A. cuneifolium wprowadzone do ciekłego azotu nie tracą swojej żywotności, a po dezynfekcji mogą zostać z powodzeniem wysiane na pożywkę 1/2MS i dać początek kulturze gametofitów. Również gametofity przeżywają kriokonserwację w 100% dzięki zastosowaniu odpowiedniej prekultury i zoptymalizowaniu techniki kapsułkowania-dehydratacji. Prowadzenie kultury gametofitów na pożywce pozbawionej jonów amonowych i z czterokrotnie obniżonym stężeniem pozostałych makro- i mikroelementów pozwala natomiast na szybkie otrzymanie pokolenia sporofitów. Namnażanie sporofitów można z kolei zintensyfikować dzięki wykorzystaniu zjawiska somatycznej embriogenezy, którą nasi naukowcy, jako pierwsi na świecie, opisali wcześniej u paproci drzewiastej Cyathea delgadii Sternb.

Połączenie kultur in vitro z krioprezerwacją zarodników i gametofitów pozwoli na długoterminowe zabezpieczenie zagrożonego gatunku zanokcicy klinowatej w warunkach ex situ czyli poza miejscem naturalnego występowania.

Tomiczak, K.; Makowski, D.; Sliwinska, E.; Mikuła, A. The development of an in vitro propagation and conservation system for the endangered serpentine fern Asplenium cuneifolium Viv. Plant Cell Tissue Organ Cult. 2023, 154, 161–175; https://doi.org/10.1007/s11240-023-02524-4