W tym roku Polska obchodzi 100-lecie odzyskania niepodległości. Włączając się w obchody tego jubileuszu, chcemy Państwu zaprezentować polskie odmiany drzew, które powstały na początku dwudziestego wieku, były w sprzedaży w okresie, kiedy odzyskaliśmy niepodległość i aktualnie rosną w naszym ogrodzie.

Odmiany te powstały w Szkółkach Zamoyskich w Podzamczu, a ich autorem był Feliks Rożyński, kierownik tych szkółek.

Robinia akacjowa ‘Rozynskiana’ (Robinia pseudoacacia ‘Rozynskiana’) – uzyskana w 1896 roku największą karierę robiła właśnie po odzyskaniu niepodległości i była oferowana w wielu ówczesnych szkółkach. Odmiana ta do dziś jest bardzo popularna zarówno w kraju, jak i za granicą. Odznacza się ona bardzo długimi, bo dochodzącymi do 60 cm liśćmi, które w połączeniu z nieznacznie przewieszającymi się gałązkami sprawia wrażenie odmiany płaczącej. Kwiaty białe typowe dla robinii zebrane są w długie, do 35 cm, luźne kwiatostany. Odmiana ta w naszym ogrodzie rośnie w okolicach budynku dyrekcji (na planie oznaczony literą „D”).

Kolejną odmianą robinii jest odmiana ‘Karolina Zamoyska’ (Robinia pseudoacacia ‘Karolina Zamoyska’) otrzymana w 1913 roku. Odmiana ta odznacza się pierzastymi liśćmi o długości do 20 cm, złożonymi z 15-19 listków. Poszczególne listki wiosną są cytrynowożółte lub jasnozielone, ze słabo widocznymi jaśniejszymi wzorami. Latem liście ciemnieją, wzory jeszcze jaśnieją i stają się prawie białe. Na początku lipca wszystkie liście są biało pstre. Niestety zabarwienie liści jest zmienne w różnych latach. Odmiana czasami bardzo ładna, innym razem mało zauważalna. Odmiana ta po drugiej wojnie światowej praktycznie zaginęła. Została odnaleziona w 1981 roku w Parku Hoserów w Żbikowie koło Pruszkowa.

W Ogrodzie można ją znaleźć w pobliżu budynku dyrekcji obok odmiany wyżej wymienionej.

Kolejną odmianą jest odmiana grabu pospolitego ‘Foliis Argenteovariegatis Pendula’ (Carpinus betulus ‘Foliis Argenteovariegatis Pendula’). Odmiana ta jest drzewem dorastającym do 15 m z przewieszającymi się młodymi gałązkami. Liście ciemnozielone, nieregularnie żółto upstrzone, cechę tę szczególnie wyraźnie widać wiosną, później pstrość zanika, a liście stają się praktycznie zielone. W Ogrodzie odmianę tę spotkać możemy w okolicy Dworku Fangora, a także w centralnej części Ogrodu niedaleko głównej kolekcji róż.

Nad zbiornikiem wodnym zlokalizowanym przy drodze prowadzącej od bramy do budynku dyrekcji rośnie olsza szara w odmianie ‘Aureomarginata’ (Alnus incana ‘Aureomarginata’). Jest to duże drzewo o luźnej koronie. Cechą charakterystyczną tej odmiany są owalne lub szerokoeliptyczne liście. Na wiosnę liście są zielone z nieregularną żółtą obwódką, która latem staje się zielonożółta i słabo widoczna. Odmiana ta została wprowadzona do handlu w 1913 roku, później przez wiele lat zaginiona. Odnaleziona w latach 60. w Ogrodzie Botanicznym w Poznaniu. Rozmnożona w drugiej połowie lat 90. i oferowana w szkółkach w Pęchcinie. Na początku XXI wieku egzemplarz mateczny został powalony przez wiatr.

tekst: Wiesław Gawryś
fot. Jan Marcinkiewicz